Η μέθοδος διδασκαλίας-μάθησης “Flipped Classroom” (Ανεστραμμένη Τάξη) στο Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα.
Η διδακτική μέθοδος Flipped Classroom είναι μια μορφή “ανάμικτης” μάθησης (blended learning) που έχει ξεκινήσει να δοκιμάζεται με επιτυχία στο εξωτερικό.
Βασικός στόχος της έρευνας μας ήταν να αξιολογήσουμε τη μέθοδο διδασκαλίας-μάθησης εφαρμόζοντάς την στην ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
Στην έρευνά μας συμμετείχαν 3 μαθητές της Γ’ Λυκείου Τεχνολογικής Κατεύθυνσης που ανταποκρίθηκαν σε ανακοίνωση υποτροφιών για τη σχολική χρονιά 2012-2013.
Η εφαρμογή της μεθόδου αφορούσε την προετοιμασία τους στο πανελλαδικά εξεταζόμενο μάθημα Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον (πληροφορική Γ' Λυκείου) το οποίο σημαίνει ότι έγινε καθ’ όλη τη διάρκεια της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις, δηλαδή για περίπου 37 εβδομάδες (ή 45 επικοινωνίες/συνεδρίες λόγω διαγωνισμάτων και εκτάκτων).
Το εκπαιδευτικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε έχει δημιουργηθεί τα προηγούμενα χρόνια από εμάς και είναι οργανωμένο για μελέτη ανά εβδομάδα. Φιλοξενείται σε ένα τμήμα της ιστοσελίδα μας, έχοντας τη μορφή ενός Learning Management System, με ελεύθερη πρόσβαση από οποιονδήποτε (δε χρειάζεται η δημιουργία λογαριασμού).
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
Ο σχεδιασμός του εκπαιδευτικού υλικού και η οργάνωσή του αποτελεί μέρος άλλης
Τα διαγωνίσματα, ως φύλλα εργασίας για τη συλλογή δεδομένων προόδου ανά διαστήματα, είχαν σχεδιαστεί από προηγούμενα έτη με συγκεκριμένα εκπαιδευτικά κριτήρια επιλογής θεμάτων και βαθμολόγησης.
Η επικοινωνία με τους μαθητές γινόταν εξ’ αποστάσεως (με Skype) καθώς αυτοί βρισκόντουσαν 500, 650 και 250 χιλιόμετρα μακριά από εμάς.
Σε κάθε επικοινωνία γινόταν επίλυση αποριών και διόρθωση λαθών στα καθήκοντα που είχαν ανατεθεί (σε αυτό το σημείο γίνεται η εφαρμογή της μεθόδου Flipped Classroom), εξασφαλίζοντας ότι ικανοποιούσαμε όλες τις μαθησιακές ανάγκες και ότι δεν αφήναμε κάποιο κενό.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Τα αποτελέσματα που προέκυψαν ήταν ποιοτικά και ποσοτικά:
- Ξεκινώντας με ένα πολύ καλό κλίμα συνεργασίας και ευχάριστης επικοινωνίας
- Έχοντας μια εικόνα από την επικοινωνία ότι το υλικό έχει γίνει κατανοητό και υπάρχει πρόοδος Φτάνοντας στα μετρήσιμα αποτελέσματα (ποσοτικά), όπου είχαμε για καθένα από τους 3 μαθητές
- πολύ καλή επίδοση στα (5) διαγωνίσματα, καθ’ όλη τη διάρκεια της προετοιμασίας (πάνω από 90/100)
- πολύ καλή επίδοση στο σχολείο δηλαδή προφορικά, γραπτά και βαθμοί τετραμήνων
Τα τελευταία αποτελέσματα καταλαβαίνουμε ότι μπορούν να αμφισβητηθούν για την αντικειμενικότητά τους, διότι ως γνωστό, η βαθμολογία του σχολείου είναι πάντα ευνοϊκή. Πάραυτα μπορούν να θεωρηθούν σημαντικές ενδείξεις.
Ο χρόνος επικοινωνίας για κάθε εβδομαδιαίο μάθημα ήταν 30-50 λεπτά, σημαντικά λιγότερος σε σχέση με το 2ωρο που προβλέπεται στο σχολείο και στα φροντιστήρια.
Η έρευνα θα μπορούσε να αρκεστεί στα παραπάνω αποτελέσματα. Λόγω όμως της ιδιαιτερότητας της περίπτωσης (οι μαθητές φοιτούσαν στη Γ’ Λυκείου και θα εξεταζόντουσαν πανελλαδικά), η έρευνά μας είχε το πλεονέκτημα να αλληλεπιδράσει στο “κλείσιμό” της με εξωτερική, ανεξάρτητη διαδικασία και φυσικά αναφερόμαστε στο γεγονός ότι οι μαθητές εξετάστηκαν σε θέματα που επιλέχθηκαν από Επιτροπή Εξετάσεων του Υπουργείου και βαθμολογήθηκαν από τρίτους (άγνωστους) καθηγητές.
Οι μαθητές έγραψαν τελικά στις πανελλαδικές εξετάσεις 91, 96 και 97.5 αντίστοιχα στη βαθμολογική κλίμακα του 100.
Με αυτούς τους βαθμούς κατατάσσονται στο 13% του συνόλου των υποψηφίων που αρίστευσαν (βαθμολογίες 18-20) στο μάθημα της πληροφορικής.
Παρατηρήσεις:
α) Oι επικοινωνίες έγιναν μόνο με ήχο (επικοινωνία Skype τηλεφωνικού τύπου), αφού βάσει της μεθόδου Flipped Classroom , το μεγαλύτερο μέρος του γνωστικού "φορτίου" μετατοπίζεται στη μελέτη του εκπαιδευτικού υλικού, το οποίο αποτελεί και σημείο κοινής αναφοράς στην επίλυση των αποριών.
β) Το πρόγραμμα Υποτροφιών εφαρμόστηκε και τις δύο επόμενες σχολικές χρονιές με παρόμοια αποτελέσματα :
- 2 μαθητές (Υποτροφίες 2013 - 2014) οι οποίοι έγραψαν στις πανελλαδικές εξετάσεις 89 και 96
- 2 μαθητές (Υποτροφίες 2014 - 2015) οι οποίοι έγραψαν στις πανελλαδικές εξετάσεις 93.5 και 94.5
γ) Για τους 2 μαθητές (από το σύνολο των 7) που συμμετείχαν στο πρόγραμμα Υποτροφιών τα 3 τελευταία χρόνια, η ελληνική γλώσσα δεν ήταν η μητρική τους, αλλά η χρήση της ήταν άριστη και δεν υπήρξε κάποια διαφοροποίηση στην ερευνητική διαδικασία ή στα αποτελέσματά της.
ΣΥΖΗΤΗΣΗ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Τα αποτελέσματα της έρευνας μοιάζουν αρκετά ενθαρρυντικά για να πούμε πως η εφαρμογή της μεθόδου μπορεί να κάνει την εκπαιδευτική διαδικασία διδασκαλίας-μάθησης πιο ευέλικτη σε σχέση με το διαθέσιμο χρόνο στη σχολική αίθουσα, πιο ευχάριστη, πιο δημιουργική και πιο αποτελεσματική ως προς τους διδακτικούς στόχους, ανεξάρτητα από την μορφή του εξεταστικού συστήματος (και το αν αποδεχόμαστε την καταλληλότητά του).
Για να μπορεί να εφαρμοστεί όμως η μέθοδος Flipped Classroom σε μεγαλύτερο κοινό (τμήματα και σχολεία), σε περισσότερα μαθήματα και τάξεις, θα πρέπει το Υπουργείο να προχωρήσει στη δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού το οποίο θα βρίσκεται σε πλήρη αντιστοιχία με τα σχολικά βιβλία, τα προγράμματα σπουδών και τις απαιτήσεις των εξετάσεων.